Kontrole zwolnień lekarskich w czasie pandemii

Pandemia koronawirusa nie wstrzymała kontroli zwolnień lekarskich przeprowadzanych przez ZUS, ale zmieniła jej zasady. Priorytetem stało się zachowanie bezpieczeństwa zarówno badanych pracowników przebywających na zwolnieniach, jak i lekarzy orzekających.

W 2020 r. liczba przeprowadzonych przez ZUS kontroli zwolnień lekarskich spadła z 149 689 do zaledwie 55 004, co nie oznacza jednak, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych przestał weryfikować prawidłowość orzekania niezdolności do pracy i prawidłowość wykorzystania zwolnień przez pracowników. Ze wszystkich skontrolowanych zwolnień w 2020 roku organ zakwestionował aż 20 proc. na łączną kwotę 15 468 604,95 PLN.

Kontrole ZUS – czego dotyczą?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontroluje zarówno prawidłowość orzekania niezdolności do pracy, jak i prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich.

W pierwszym przypadku kontrola polega na zweryfikowaniu przez lekarza orzecznika ZUS czy pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim jest chory i czy musi kontynuować korzystanie ze zwolnienia, czy też może wrócić do pracy wcześniej.

W drugim przypadku, natomiast kontrola polega na sprawdzeniu czy pracownik korzystający ze zwolnienia faktycznie nie pracuje lub nie wykonuje innych czynności, które są niezgodne z zaleceniami lekarza i mogą utrudniać powrót do zdrowia.

W obu przypadkach każda wykryta nieprawidłowość skutkuje wstrzymaniem świadczeń chorobowych, a nawet koniecznością ich zwrotu wraz z odsetkami.

O przeprowadzenie kontroli może wystąpić do ZUS pracodawca, który ma wątpliwości dotyczące zasadności zwolnienia lekarskiego lub sposobu jego wykorzystania przez pracownika.

Kontrole zwolnień w czasie pandemii – jakie zmiany?

Epidemia SARS-CoV-2 znacząco wpłynęła zarówno na liczbę kontroli ZUS, jak i sposób ich przeprowadzania. Kontrola zwolnień lekarskich w czasie pandemii wygląda inaczej niż zwykle. Zmieniły się, m.in. zasady dotyczące zachowania bezpieczeństwa osób zaangażowanych, a wiele z kontroli przeprowadzanych jest obecnie na podstawie dokumentacji medycznej i dodatkowych wyjaśnień dostarczanych przez lekarza orzecznika, jeśli zachodzi taka konieczność.

Osoby przebywające na zwolnieniu, które otrzymują zaproszenia na badania wykonywane przez lekarzy orzeczników w ZUS, a tak nadal się dzieje, mogą też zostać skierowane na badanie dodatkowe lub do lekarza konsultanta.

W przypadku weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnień, kontrole mogą być przeprowadzane także przez pracodawców, o ile zatrudniają oni powyżej 20 ubezpieczonych.

Ponadto, ZUS zapewnia, że wszystkie badania bezpośrednie prowadzone są z zachowaniem wszelkich środków ostrożności dostosowanych do aktualnej sytuacji sanitarno-epidemiologicznej oraz zgodnie z zaleceniami rządowymi i obowiązującymi regulacjami prawnymi.

Warto też zauważyć, że aby uniknąć utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia należy uzgodnić z pracodawcą fakt wykonywania w czasie zwolnienia dodatkowych zadań polegających m.in. na przekazywaniu danych, dostępów innemu pracownikowi lub dokonywaniu zatwierdzeń na przykład rozliczeń finansowych.

Przypomnijmy, że zasiłek chorobowy może być wypłacany maksymalnie przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy albo niezdolności do pracy przypadającej w czasie ciąży – do 270 dni.

Pracownikom zatrudnionym na postawie umowy o pracę, zasiłek chorobowy przysługuje od 34 dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym, a w przypadku ukończenia 50 roku życia przez pracownika od 15 dnia takiej niezdolności.

Zobacz także: Składka wypadkowa 2021

Outsourcing kadr i płac – poznaj naszą ofertę!